Solidair met antifa in Rusland: “Netwerk”-zaak

Af en toe dooft de vlam, maar solidariteit ontvlamt in een stroom van vonken

ILYA SHAKURSKY, een antifascistische politieke gevangene in Rusland, doet in dit interview een beroep op je om hem te schrijven, en op anderen die gevangen zitten in de beruchte “Netwerk”-zaak.

[Onderaan deze vertaling staat een email waar je engelstalige berichten kunt sturen die vertaald worden]

19 januari j.l. is het inmiddels 3 jaar geleden geweest van de moord op de antifascisten Anastasia Baboerova en Stanislav Markelov, die in 2009 op klaarlichte dag in het centrum van Moskou werden doodgeschoten. In Moskou verzamelen mensen zich zoals gewoonlijk, om bloemen te leggen op de plaats waar ze werden gedood om solidariteit te betuigen.

De “Netwerk”-zaak begon in Penza en Sint-Petersburg in oktober 2017, toen de Federale Veiligheidsdienst (FSB) jonge anarchisten en antifascisten begon vast te houden, die zouden hebben deelgenomen aan een terroristische groepering. De veiligheidsdiensten beweerden dat de jonge arrestanten terreurdaden aan het voorbereiden waren, gericht tegen de presidentsverkiezingen en het wereldkampioenschap voetbal in 2018 [dat in Rusland werd opgevoerd].

Al snel werd duidelijk dat deze “Netwerk”-organisatie door de FSB was bedacht, en dat de bekentenissen van de vermeende deelnemers met behulp van de meest barbaarse martelingen waren verkregen. Details over de gebruikte methoden, waaronder elektrische schokstokken, werden op grote schaal gepubliceerd voordat de verdachten waren berecht.

Niettemin werden de verdachten schuldig bevonden en veroordeeld – in januari 2019 in Sint-Petersburg Igor Sjisjkin tot drie-en-een-half jaar hechtenis; in februari 2020 zeven verdachten in Penza, onder wie Ilja Sjakoerski, tot tussen de zes en achttien jaar; en in juni 2020 in Sint-Petersburg Viktor Filinkov tot zeven jaar en Yulii Boyarshinov tot vijf-en-een-half jaar.

In oktober 2020 werd een hoger beroep van de Penza-verdachten behandeld en verworpen. Een hoger beroep van Viktor Filinkov is in behandeling. Alle tien verdachten staan op een lijst van 61 politieke gevangenen die is opgesteld door Memorial, Ruslands grootste mensenrechten verdedigingsgroep.

Dit interview met Ilya Shakursky, die een gevangenisstraf van 16 jaar uitzit, is van Dmitry Semenov. Het is gepubliceerd door Free Russia House, een “alternatieve ambassade voor de Russische burgermaatschappij” gevestigd in Kiev, Oekraïne, en door het Rupression collectief dat de “Netwerk” gevangenen steunt. (De vragen werden verstuurd via Jelena Sjakoerkaja, de moeder van Ilja, en de antwoorden werden, via Jelena, in geschreven vorm ontvangen). 

Interview onder de foto!


 

 

Vraag: Voel je de steun van buiten het gevangenissysteem, en hoe belangrijk is die? Kan je kort iets zeggen tegen onze lezers en tegen de mensen die u steunen?

Ilja Sjakoerskij: Het voelt goed om elke morgen, wanneer ze mijn achternaam afroepen en brieven overhandigen die ik heb ontvangen, te beseffen dat mensen zich mij herinneren en mij blijven steunen. Op die momenten wordt de grijze monotonie van de gevangenschap doorbroken door verschillende kleuren. Het maakt niet uit of de brief een paar regels telt of een heel opstel is. Alleen al het krijgen van nieuws geeft me kracht en geluk. Als ik foto’s zie van solidariteitsacties over de hele wereld; als ik interviews lees met bekende mensen die spreken over de absurditeit van de strafzaak tegen ons; als ik de trommels en stemmen hoor van vrienden [die demonstreren] aan de andere kant van de [gevangenis]muur; als ik denk aan het concert, waarbij de hele zaal “It Will All Pass” [“Vse proidet”] zong (een lied van de Russische punkgroep Pornofilms, over de “Netwerk”-zaak), of aan de rap-battle, waarbij verzen werden voorgelezen ter ondersteuning van onze zaak, of aan de straatartiest die graffiti gebruikte om zich uit te spreken over de repressie in het Rusland van vandaag – ik heb het gevoel dat het niet allemaal tevergeefs is geweest.

Als dit betekent dat mensen aandacht beginnen te besteden aan dingen die voorheen buiten hun bereik lagen, of onduidelijk waren, of waar ze niet over hoefden na te denken – dan kan dit een manier worden waarop iedereen kan bijdragen aan de strijd tegen de absurditeit, het geweld en het onrecht. Af en toe dooft de vlam, maar solidariteit is een stroom van vonken, die verhindert dat het vuur helemaal dooft, die verhindert dat wij de moed verliezen – of, anders gezegd, verhindert dat wij ons hoofd buigen en ons onderwerpen aan het kwaad.

Als iemand van u plotseling denkt aan het schrijven aan een politieke gevangene, laat die gedachte dan niet varen. Verstop het niet in uw “te doen” lijst tussen uw andere zorgen. Doe het, op dat moment. Schrijf over uw dromen, over waar u van houdt, deel enkele herinneringen die u aan het lachen maken, of uw indrukken uit een boek dat u gelezen hebt. Wees er zeker van dat uw brief belangrijker is dan hij voor u kan lijken. Het kan een politieke gevangene redden van de vreselijke eentonigheid van weer een dag achter tralies en muren. En dat is echt heel belangrijk.

Ik ben iedereen die politieke gevangenen steunt, die vecht voor hun vrijlating en voor gerechtigheid, en die de vonken doen overslaan die het vuur ontsteken, die voorkomen dat het kwaad ons leven verteert, zeer dankbaar.

Hoe reageerde u nadat u het vonnis had gehoord van de lange zware straffen bij de rechtbank van eerste aanleg? Wat heeft u geholpen om niet op te geven, om niet overmand te worden door depressie, om vol te houden?

ISh: Toen ik de vonnissen hoorde voorlezen, zag ik ze als de definitieve bevestiging dat dit niets anders was dan een straf voor recalcitrantie. Het is moeilijk te geloven wat er gebeurd is, en zelfs nu probeer ik er niet bij stil te staan. Zulke gedachten kunnen aan je knagen en je uit je gedachten verdrijven.

We leven in een wereld waarin het leven van ieder van ons kan worden vernietigd, in een opwelling van degenen die de macht in handen hebben. Het meest angstaanjagende van alles is dat mensen hieraan gewend raken – aan alles wat er nu gebeurt: demonstranten en jonge

politici die in elkaar worden geslagen; strafzaken op grond van de terreurwet tegen minderjarige kinderen; het vergiftigen van ongewenste personen, absurde vonnissen, en nog veel meer onrechtvaardigs, wreed en bruut, dat de norm zou kunnen worden, als de samenleving het maar als de nieuwe realiteit aanvaardt. Daar ben ik vooral bang voor. Echt, dat zou totalitarisme zijn met de stille instemming van de meerderheid. En dan zou het wel eens te laat kunnen zijn om te gaan zeggen dat dat niet was wat we wilden.

Ik geef eerlijk toe dat volhouden, niet depressief worden, moeilijker wordt. Vooral in de context van wat er in het land gebeurt. Maar ik leef nog, ik heb vrienden en familie die buiten deze muren op me wachten, die in me geloven en oprecht van me houden – en dus moet ik volhouden. Ik mag niet opgeven, omwille van de mensen die mij dierbaar zijn, omwille van mijzelf, omwille van de sterren aan de hemel en de frisse lucht, omwille van de vrijheid en de liefde.

Met een glimlach braken ze mijn vleugels,

Mijn schreeuw was soms als een jammerklacht.

En ik was verdoofd van pijn en hulpeloosheid,

en kon alleen nog maar fluisteren: dank dat ik leef! 

(Vladimir Vysotsky.)

U kreeg bijna allemaal precies de straffen die de aanklager vroeg – klaarblijkelijk voor een groot deel omdat u weigerde schuld te bekennen en u de martelingen publiekelijk aan de kaak stelde. Hebt u daar nu, met de kennis van nu, spijt van?

ISh: Spijt hebben van de koers die we hebben gevolgd zou alles wat we hebben meegemaakt en nu meemaken waardeloos maken. De ergste tijd voor mij was toen ik me overgaf aan zwakheid en angst, en daarmee mezelf verraadde. Ik had het gevoel dat ik gewoon opgehouden had mens te zijn; haat voor mezelf overschaduwde al mijn gedachten. Maar vandaag, hoewel ik in de gevangenis zit, eigenlijk tussen vier muren, blijf ik de persoon die ik werkelijk ben. Als ik [het proces] anders had aangepakt, zou mijn leven louter bestaan zijn geweest. Waarom praten over vrijheid, gelijkheid en broederschap, en dat dan allemaal verraden? Wat zouden deze woorden betekenen voor de mensen, als ieder van ons ze gewoon de rug zou kunnen toekeren wanneer de beulen het eisen?

Hoe meer mensen zichzelf en anderen verraden, hoe vaker zij misdadige bevelen uitvoeren in weerwil van hun geweten, hoe eerder wij allen slaven zullen worden, beroofd van onze vrije wil, wier leven niet meer is dan bestaan.

Misschien ben ik schuldig aan zwijgen,

Schuldig aan onnodige woorden.

Op momenten van angst en wanhoop

kan mijn schuld verborgen blijven.

Ik verwacht voortdurend verwijten

Zelfs van hen die onverschillig zijn.

Ik, zoals iedereen, ben niet vrij van gebreken,

maar ik word beperkt door mijn geweten.

Dat is wat mij soms oproept

om mijn ogen niet te sluiten voor het kwaad

en aan de zijde te staan van hen die lijden.

Anders zal de last van schuld ons verstikken.

Als u de tijd achteruit kon laten gaan, en terug kon keren naar een punt vóór uw arrestatie, zou u dan iets kardinaals in uw leven veranderen?

ISh: Ik bekijk mijn verleden nu al vanuit een ander, waarschijnlijk volwassener en bewuster, standpunt. Dus natuurlijk zijn er dingen in het verleden die ik zou willen veranderen. Ik zou bijvoorbeeld meer waarde hechten aan de mensen om me heen, geen fouten maken of verkeerde afslagen nemen, minder verbitterd zijn, minder naïef – en nog veel meer, misschien wat geheel persoonlijke dingen. Maar ik neem mijn lot zoals het is – hoewel er natuurlijk veel is waar ik spijt van zou kunnen hebben, zoals dat voor veel mensen het geval is.

Mijn gedrag, mijn fouten, mijn daden en mijn opvattingen en doelstellingen hebben me gemaakt tot wat ik nu ben. Dat maakt ons leven interessant, vol van geluk en pijn, van licht en donker. Des te vaker besef ik nu dat ik de weg heb genomen die in de nodige richting leidde. Als ik diegenen zie die mij haten – nazi’s, propagandisten, tsjekisten [d.w.z. diegenen in de Russische veiligheidsdiensten], misdadigers – en diegenen die mij steunen – de verdedigers van de sjiieten, musici, kunstenaars, politieke gevangenen, leraren, mensen uit mijn stad, kameraden over de hele wereld, familie en dierbaren – dan begrijp ik dat ik aan de goede kant sta, de zonnige kant. En dat inzicht rechtvaardigt in veel opzichten de weg die ik heb afgelegd, een korte weg maar waaruit ik welomlijnde conclusies en ideeën heb getrokken.

Wat valt er over het leven te zeggen? Dat het lang bleek te zijn.

Alleen met verdriet voel ik me solidair.

Maar terwijl mijn mond nog niet vol klei zit,

zal hij slechts klinken van dankbaarheid

(Iosif Brodsky)

Tot slot zou ik u willen vragen een soort zin of slogan te formuleren die u in de huidige situatie helpt alle moeilijkheden te boven te komen en te geloven dat er spoedig gerechtigheid zal geschieden.

ISh: Als ik schrijf dat het goede zal zegevieren, heb ik niet de wereldvrede in gedachten, hoe graag ik dat ook zou willen. Het punt is dat het goede elke dag zegeviert, dankzij oprechte, goede mensen. Het goede overwint wanneer dokters mensenlevens redden, wanneer mensen een kind uit een weeshuis adopteren, wanneer een taxichauffeur een demonstrant redt van sadisten met wapenstokken, wanneer milieuactivisten bossen verdedigen tegen vernietiging, wanneer politieke gevangenen door de rechtbank worden vrijgelaten, wanneer mensenrechtenactivisten gevangenen beschermen tegen marteling, wanneer solidariteit en liefde ons doen glimlachen, en ons doen geloven dat we niet alleen zijn, dat we samen zijn en dat we zullen winnen. Het goede zal zegevieren!

PS [van Dmitry Semenov, free russia huis. Aan het einde van zijn brief stuurde Ilja Sjakoerskij een bericht aan de interviewer, niet voor publicatie. Aan het eind van dat bericht sprak hij nogmaals zijn dank uit voor de getoonde belangstelling in de zaak, en de beste wensen. Van mijn kant wil ik Ilya en zijn vrienden steunbetuigingen sturen, voor hun vrijheid. “Zeker, dit zal allemaal voorbijgaan.”

■ Stuur berichten aan Ilya Shakursky en de andere gevangenen in het Engels naar peoplenature[at]yahoo[dot]comen ik zal ervoor zorgen dat ze vertaald en doorgegeven worden. Onze vrienden in Rusland zeggen dat het geen zin heeft brieven in het Engels (of in een andere taal dan het Russisch) naar de gevangenen in Rusland te sturen, omdat ze die niet zullen ontvangen.

Dit is de link naar de oorspronkelijke tekst!